Beheerplan Knoteik Tomberg

Wist je dat de Gemeente Lennik enkele plaatsen heeft met oude merkwaardige bomen die beschermd zijn als houtig erfgoed? Sinds het najaar 2019 is het gemeentebestuur gestart met de inventaris van het houtig erfgoed en werden ook de standplaats bekeken. Voor elke site waar er houtig erfgoed staat, wordt er een beheerplan opgesteld. Met een beheerplan willen het Agentschap Onroerend Erfgoed en de Gemeente Lennik ervoor zorgen dat de bomen de komende jaren een beter onderhoud krijgen waardoor de vitaliteit van deze waardevolle bomen opnieuw sterk verbeterd.

Beheerplan "Knoteik Tomberg"

De Knoteik langs de Tombergstraat is sinds 12 juli 2010 beschermd als houtig erfgoed via en Ministerieel Besluit. “De knoteik, een zomereik (Quercus robur), met inbegrip van een cirkelvormige zone met een straal van 27,5 meter er rond, met uitzondering van de segmenten die worden ingenomen door de woningen Tombergstraat 14 en 17 en de toekomstige woning Tombergstraat 13

De boom is ook opgenomen in de wetenschappelijke inventaris als landschappelijk element onder het ID-nummer 130944.

De exacte plantdatum is moeilijk te achterhalen maar toch enkele honderden jaren oud. Vermoedelijk stond de boom er al in 1745 door de markering van randbeplantingen langs de Tombergstraat. Op de ferrariskaart van 1764 is de aanplant van bomen langs de Tombergstraat duidelijk aangegeven en kunnen we aannemen dat de boom minstens 257 jaar oud is, en mogelijk 300 jaar.

De voorbije jaren werd er heel wat afval gestort rond de boom en door aanleg van straten en veel betreding rondom de boom is de groeiplaats verslechterd en zijn vitaliteit sterk achteruit gegaan.

Daarom werd eind 2019 - begin 2020 een European Tree Worker aangesteld om de standplaats en de toestand van de boom te analyseren.

Basisparameters

Knoteik Tomberg Quercus robur
- omtrek (op 1,3m): 446 cm
- hoogte: 15-20m
- levensfase: veterane fase
- bladbezetting: 50-75 %
- conditiescore: 0,6
- profiel: risicoboom
Uit informatie op de website van de afdeling onroerend erfgoed vinden we metingen terug uit 2010:
- 25 meter hoogte
- 444 cm (op 160 cm hoogte) en 483 cm (op 120 cm hoogte)
- diameter kroon vijftien meter
Dat betekent dat de boom het laatste decennium eerder een krimp heeft gekend in zijn stamomtrek.
Dat wijst op intensieve interne houtrot.

Een Tomografie of scan van de boom heeft dit ook duidelijk aangegeven.

Onroerend erfgoed heeft via en spoedprocedure omwille van dringende noodzaak toelating en subsidies gegeven voor het verbeteren van de standplaats.

Op vrijdag 14 mei 2021 werd alle sluikstort weggenomen, werd de bodem losgemaakt rondom de boom, werd er verteerde compost dieper in de bodem ingewerkt, schors rondom de stam gelegd en een omheining geplaatst om betreding rondom de stam tegen te gaan. Op die manier hopen we dat  de boom opnieuw takken zal beginnen maken en weer meer vitaliteit zal vertonen.

Aansluitend werd er eind mei een bloemenmengsel en grasstrook van 10 op 10 meter ingezaaid op de akker van de aanpalende landbouwer en in samenspraak en goedkeuring met hem.

De komende maanden wordt het beheerplan voor de knoteik verder afgewerkt en zullen er de komende jaren nog wat ingrepen plaatsvinden om de vitaliteit van de knoteik nog meer te verbeteren zodat hij nog eens minstens 250 jaar meegaat.

In tussentijd gaan we trachten om wat nakomelingen te laten groeien en op strategische plaatsen in Lennik aan te planten.

Meer info: Geoportaal - het onroerend erfgoed op één kaart