De Vlaamse regering publiceerde eind maart 2022 een kaart met de aanwezigheid van zogeheten poly- en perfluoralkylstoffen of PFAS.
Naar aanleiding daarvan voerde de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) in Lennik recent een verkennend bodemonderzoek uit naar de aanwezigheid van PFAS op rond de site van WCD den Bleek. Aan de site rond de brandweerkazerne ter hoogte van de Assesteenweg en de voormalige brandweerkazerne in de Karel Keymolenstraat beperkten ze zich voorlopig tot een algemeen onderzoek, zonder specifiek bodemonderzoek.
Wat zijn de resultaten van het onderzoek?
In afwachting van de definitieve resultaten van dit bodemonderzoek adviseert Agentschap Zorg en Gezondheid je, als omwonenden van deze locaties binnen een perimeter van 100m, een aantal voorzorgsmaatregelen te nemen, de zogenaamde no regret-maatregelen.
Deze omvatten:
In een zone van 100 meter rond de sites gelden volgende no regret-maatregelen
Voeding
- Kinderen jonger dan 12 jaar, immuungecompromitteerde personen, zwangere vrouwen, vrouwen die borstvoeding geven of zwanger willen worden, krijgen het advies om geen zelfgeteelde groenten of fruit te consumeren.
- De rest van de bevolking krijgt het advies om zelfgeteelde groenten of fruit met mate te consumeren en dus een goede mix aan te houden met fruit en groenten die gekocht zijn. Het fruit en de groenten moeten steeds goed gewassen worden voor consumptie.
- Eet geen zelfgeteeld kleinvee.
- Eet geen eieren van uw eigen kippen.
Grondwater
- Drink geen grondwater als drinkwater.
- Gebruik uw putwater niet om de moestuin te irrigeren of om een zwembad te vullen.
Grond en afval
- Laat kinderen niet spelen op het onverharde terrein van de site in kwestie.
- Het verharde terrein op de site moet wekelijks met water schoongemaakt worden.
- Gebruik geen compost samengesteld met materiaal uit de eigen tuin.
- Vermijd de verstuiving van braakliggende grond zo veel als mogelijk.
- Breng groenafval naar het recyclagepark, maar verwijder zo veel mogelijk aarde. Knip de kluit af en laat die in uw tuin. Breng het groen naar het groenafval in het containerpark.
- Binnen de perimeter horen eieren van eigen kippen voorlopig thuis in de huisvuilzak. Afval van eigen groenten (zonder kluit) en fruit mag wel bij het gft-afval.
- Buiten de perimeter kunnen eieren en afval van groenten en fruit meegegeven worden met het gft-afval.
Hygiëne
Pas een goede hygiëne toe:- was uw handen, zeker voor de maaltijd
- maak uw huis binnen en buiten schoon met water.
Algemene aanbevelingen voor alle omwonenden van mogelijk PFAS-verontreinigde zones:
- Gezonde voeding is voor iedereen belangrijk. Volg de aanbevelingen in de voedingsdriehoek en eet gevarieerd, van verschillende bronnen.
- Voor alle aansluitbare putwatergebruikers: sluit u aan op het openbaar waterleidingnet.
Locaties in Lennik
Gele zones: locaties met een lopend of gepland onderzoek waar tijdelijke no regret-maatregelen gelden.
De afgebakende locaties in Lennik zijn terug te vinden via volgende webpagina:
https://www.vlaanderen.be/pfas-vervuiling/nieuwsberichten/nieuw-interactieve-pfas-kaart
Wat zijn PFAS?
Poly- en perfluoralkylstoffen, afgekort PFAS, is een verzamelnaam voor een grote groep van om en bij de 6000 organische verbindingen. PFAS zijn chemische stoffen die van nature niet in het milieu voorkomen, maar die door de mens zijn gemaakt. Ze zijn niet of nauwelijks biologisch afbreekbaar.
PFAS hebben water-, vuil- en vetafstotende eigenschappen. Daarom worden ze in veel industriële toepassingen en consumentenproducten gebruikt, zoals brandblusschuim, antiaanbaklagen in kookgerei, waterafstotend textiel, bepaalde behandelde papiersoorten en sommige cosmetica en huishoudproducten.
Welke effecten kunnen PFAS hebben op de gezondheid?
PFAS komen in het lichaam terecht via voeding en het inslikken van stof, en in mindere mate door ze in te ademen of via de huid. Doordat ze maar traag afbreken, kunnen ze zich bij herhaaldelijke inname opstapelen in het lichaam.
Van sommige PFAS (zoals PFOS en PFOA) is bekend dat ze schadelijke effecten kunnen hebben op de gezondheid van mensen. Die effecten doen zich niet onmiddellijk voor, maar ze kunnen op langere termijn optreden door de langdurige blootstelling en opstapeling in het lichaam.
Volgens de huidige stand van het onderzoek zijn de voornaamste mogelijke schadelijke effecten bij de mens:
- Verstoring van het immuunsysteem.
- kleine vermindering van het geboortegewicht
- verhoogde cholesterolgehalten
- verstoring van de leverwerking
- daling van de schildklierhormonen
Er is geen behandeling mogelijk om PFAS uit het lichaam te verwijderen. Alleen door blootstelling zoveel mogelijk te beperken, zal de hoeveelheid PFAS in het lichaam langzaam afnemen.
Waarom dit onderzoek in mijn regio?
In juni 2021 besliste de Vlaamse Regering om alle locaties in kaart te brengen met een verhoogd risico op PFAS-verontreiniging. Bij deze inventarisatie werd een specifiek op PFAS gericht verkennend bodemonderzoek uitgevoerd op sommige locaties. Verder onderzoek is nodig binnen de gemeente om tot conclusies te komen.